علل سرگیجه مرکزی

سرگیجه حقیقی به صورت احساس حرکت در محیطی ساکن تعریف میشود. لغت (گیجی) هم میتواند بیان کننده سرگیجه حقیقی باشد ولی بیماران اکثرا برای بیان احساس سبکی سر، تهوع، سستی و بی تعادلی، اضطراب و احساس حرارت و گرمی زیاد از لغت گیج شدن استفاده می کنند. علل سرگیجه به سه گروه تقسیم میشونند:

سیستمیک، محیطی (لابیرنتی یا وستیبولار) و مرکزی(دستگاه عصبی مرکزی).

در این مقاله به علل سرگیجه مرکزی می پردازیم.

تعدادی از ضایعات دستگاه عصبی مرکزی میتوانند سبب گیجی یا سرگیجه شوند.
حمله های گذرای ایسکمی (کم رسیدن خون) که توسط آمبولی های کاروتید یا ورتبرال یا سایر اختلالات مغزی- عروقی مانند اسپاسم عروقی رخ میدهند، همه میتوانند در بعضی مواقع منجر به عدم تعادل و بی ثباتی شوند.
سندروم نارسایی شریان ورتبرو بازیلار دارای گروهی از علائم است که در حین کاهش موقتی جریان خون به ساقه مغز رخ میدهد و میتواند منجربه درجات مختلفی از عدم تعادل ، بی ثباتی و درمواقعی هم سرگیجه شود.
ممکن است به وسیله بیماری های آترواسکلروتیک، افزایش فشار خون، پدیده های آمبولی یا فشار روی شریان ناشی از بیماری شدید مهره های گردنی ایجاد می شود.
زمانی که سرگیجه همراه علایمی نظیر اختلال بلع، دوبینی، آتاکسی، اختلال هوشیاری، اشکال در تکلم و دیگر نقص های اعصاب مغزی باشد، باید به این بیماری بیشتر مشکوک شویم. ممکن است دوره های علامت دار از نظر حملات افت بینابینی گزارش شده در دفعات، متفاوت باشد.
وجود یافته های بالینی مانند برادی کاردی، آریتمی، بیماری عروقی همراه با بروئی کاروتید این تشخیص را تایید میکنند.

سرگیجه گردنی، سرگیجه ای در ارتباط با حرکات سریع گردنی است که معمولا پس از صدمات هایپرفلکشن – هایپرتنشن رخ می دهد.
گیجی یا سرگیجه حقیقی ممکن است در زمان های مختلفی پس از صدمه رخ دهند و اغلب همراه با درد گردن و کاهش محدوده حرکت سر و گاه همراه با نیستاگموس است.

ضایعات عروقی- مغزی با منشا ترمبو آمبولی، میتواند درسطح ساقه مغزی هسته های وستیبولار رخ دهد یا اینکه ممکن است سبب افزایش فشار داخل جمجمه ای شود واین هسته ها را تحت فشار قرار دهد.

 

گاهی خونریزی یا صدمه و تکان مغزی ناشی از ضربه، از طریق همان مکانیسم، سبب گیجی و سرگیجه می شود. انسفالیت، مننژیت و سیفلیس عصبی میتوانند هسته های وستیبولار را درگیر کنند یا فشار داخل جمجمه ای را بالا برند و سبب سرگیجه و گیجی شوند.
سیفلیس ممکن است جدا از اثر داخل جمجمه ای، بر روی لابیرنت اثر مستقیم بگذارد و سبب گیجی ناشی از علت محیطی شود.
مالتیپل اسکلروز (MS) ممکن است با میلین زدایی راه عصبی وستیبولار و سرگیجه همراه تظاهر کند.
ممکن است میگرن یا سایر سندروم های سردرد به صورت گیجی یا سرگیجه آشکار شوند.
بسته به منشا تشنج و انتشار دپلاریزاسیون آن در طول مسیرهای عصبی ، بیماری های تشنجی می توانند سبب بروز علایم سرگیجه یا گیجی شوند.
معمولا سندروم های آتاکسی (انسفالوپاتی ورنیکه) با بی ثباتی و عدم تعادل با یا بدون سرگیجه حقیقی بروز می کنند.
ممکن است تومور های داخل جمجمه ای به علت افزایش فشارهای داخل جمجمه ای یا اثر مستقیم روی عصب هشتم مغزی و هسته های وستیبولار سبب سرگیجه شوند.
شوانوم وستیبولار (نورینوم آکوستیک) ممکن است سبب سر گیجه، از دست دادن شنوایی، وزوز گوش یا بی ثباتی به صورت منفرد یا ترکیبی از هر کدام از این ها شود. به طور معمول بیماران کم شنوایی همراه با عدم تعادل خفیف دارند.

 

 

 

منابع:

Otolarygoloic clinics of North America

Central vertigo and dizziness:epidemiology,differential diagnosis,and common causes.Mehmet Karatas Differtial diagnosis of dizziness Yvonne Chan

Expanding the differtial diagnosis of chorinic dizziness.jeffrey P Staab,Michael J Ruchenstein